Εξετάζοντας την οργανωμένη οπαδική βία στην Ελλάδα: συγκριτική μελέτη των θεωρητικών πλαισίων και των μεθοδολογικών προσεγγίσεων του «χουλιγκανισμού»
Περίληψη
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1970 μέχρι σήμερα η οργανωμένη οπαδική βία, κοινώς “χουλιγκανισμός”, εκδηλώνεται αδιάλειπτα και με αξιοσημείωτη ένταση στα πλαίσια αθλητικών εκδηλώσεων στην Ελλάδα. Φιλοδοξία του παρόντος άρθρου είναι να παρουσιάσει τόσο συγκριτικά όσο και κριτικά τις θεωρητικές οπτικές και τις μεθοδολογικές προσεγγίσεις που υιοθετήθηκαν από την ελληνική επιστημονική κοινότητα με σκοπό να ερμηνεύσουν τα αίτια της βίαιης συμπεριφοράς των οπαδών. Από την επισκόπηση των άρθρων γίνεται άμεσα αντιληπτός ο περιορισμένος αριθμός των μελετών και, η, σε μεγάλο βαθμό, ομοιότητα τόσο των θεωρητικών πλαισίων όσο και των μεθοδολογικών εργαλείων άντλησης ερευνητικών δεδομένων. Στο τέλος του άρθρου προτείνεται η υιοθέτηση μιας θεωρητικής προσέγγισης και των μεθοδοθολικών τεχνικών που θα μπορούσαν να ερμηνεύσουν όχι μόνο τα αίτια αλλά και τη διαιώνηση του φαινομένου της οπαδικής βίας στην Ελλάδα.
Αναφορές
Armstrong G. (1998). Football Hooligans. Oxford: Berg.
Αστρινάκης Α., Στυλιανούδη Λ., (Επιμ.).1996) ( Χέβυ Μέταλ, Ροκαμπίλι, Φανατικοί Οπαδοί.
Νεανικοί Πολιτισμοί και Υποπολιτισμοί στη Δυτική Αττική. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Αστρινάκης Α. (1996). Οι κουλτούρες των φανατικών οπαδών στη Δυτική Αττική: συσχετιστική διαπραγμάτευση ορισμένων ερευνητικών ευρημάτων και θεωρητικών ζητημάτων. Στο: Αστρινάκης Α., Στυλιανούδη Λ. (Eπιμ.). (1996). Χέβυ Μέταλ, Ροκαμπίλι, Φανατικοί Οπαδοί. Νεανικοί Πολιτισμοί και Υποπολιτισμοί στη Δυτική Αττική. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα, σελ. 469-542.
Astrinakis A. (2002). Subcultures of hard-core fasns in west Attica: an analysis of some central
research findings. In: Dunning E., Murphy P., Waddington I., Astrinakis A. (Eds.), Fighting fans. Football Hooliganism as a world phenomenon. Dublin: University College Dublin Press, pp.88-105.
Αυγερινός Θ. (1987). Κοινωνιολογία του Αθλητισμού. Θεσσαλονίκη: Σάλτο.
Βαφέας Ν., Κοταρίδης Ν. (2015). Το φαινόμενο της ποδοσφαιρικής βίας στην Ελλάδα (1974-2004). Στο: Ζαϊμάκης Γ., Φουρναράκη Ε. (Eπιμ.) Κοινωνία και Αθλητισμός στην Ελλάδα. Κοινωνιολογικές και ιστορικές προσεγγίσεις. Αθήνα: Αλεξάνδρεια, σελ.321-338.
Ball-Rokeach S. (1973). Values and violence: A test of the subculture of violent thesis. American
Sociological Review, 23, 742-789.
Biasi R. (1996). Ordre Public et tiffosi. Football ombres au spectacle. Paris:Cahiers de la sécurité intérieure, pp.77-92.
Courakis N. (1998). Football Violence: Not only a British Problem. European Journal on Criminal Policy and Research, 6, 293-302.
Δέσπος, Ζ. (2010). Οπαδική βία: Απομυθοποιώντας την αθλητική ουδετερότητα. Στο: Θρησκευόμενοι Κόκκινοι Επιστήμονες (Επιμ.). Οπαδική Βία και άλλες πτυχές της βίας στον Αθλητισμό. Αθήνα: Νόβολι, σελ. 29-41.
Dunning E., Murphy P., Williams J. (1988). The roots of football hooliganism. London: Routledge,
Dunning E., (1994). The social roots of football hooliganism. A reply to critics of the Leicester School. Στο: Guilianotti R., Bonney N., Hepworth M. (Εds.). Football violence and social identity.London: Routledge, pp.128-155.
Dunning E., Murphy P., Astrinakis A., Waddington I. (2002). Fighting fans. Football hooliganism as a world phenomenon. Dublin: University of Dublin Press.
Ελευθεράτος, Δ. (2010). “Η βία των χούλιγκαν και ο θεσμικός χουλιγκανισμός”. Στο: Θρησκευόμενοι Κόκκινοι Επιστήμονες (Επιμ.). Οπαδική Βία και άλλες πτυχές της βίας στον αθλητισμό, Αθήνα: Νόβολι, σελ.45-60.
Elliot D., Smith D. (2006). Cultural readujustment after crisis: regulation and learning from crisis within the UK soccer industy. Journal of management studies, 43 (2), pp.289-317.
Falacho L. (2001). Les mesures prises pour lutter contre le hooliganisme à l’épreuve des libertés publiques. Revue du droit public, 2, 419-445.
Gogos N. (2006). Some sociological reflections on the organized football supporters in England and Greece. University of Leicester: MA Sociology of Sport
Govaert S., Comeron M. (1995). Foot et violence. Politique stades et holiganisme. Heysel 85. Βruxelles: DeBoek
Hourcade N. (2007). Hooliganisme, Ultras et ambiguites en France. Esporte e Sociedade,7, 1-40.
Ζαϊμάκης Γ. (2005) Το φαινόμενο της βίας το Ελληνικό Ποδόσφαιρο. Κοινωνική Εργασία, 80, 223-247.
Zaimakis Y. (2018a). Football fan culture and politics in modern Greece: the process of fandom radicalization during the austerity era. Soccer and Society, 19 (2), 252-270.
Ζαϊμάκης Γ. (2018b). Νεολαία, συλλογική μνήμη και οπαδισμός στην Ελλάδα την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Στο: Κατσάπης Κ. (επιμ.) Οι Απείθαρχοι: Κείμενα για την Ιστορία της Νεανική Αναίδειας τη μεταπολεμική περίοδο. Αθήνα: Οκτώ, σελ. 39-72.
Κοταρίδης Ν. (2005). Φίλαθλοι και βίαια επεισόδια στις ποδοσφαιρικές συναντήσεις 1974-2004. Ερευνητική Έκθεση, Πάντειο Πανεπιστήμιο.
Κοταρίδης Ν, Σιδέρης Ν. (2013). Το παιχνίδι και ο φανατισμός της κερκίδας. Στο: Ζαϊμάκης Γ., Κοταρίδης Ν., (επιμ).. Ποδόσφαιρο και κοινότητες οπαδών: αντιπαλότητες και πολιτικές της ταυτότητας. Αθήνα: Πλέθρον, σελ.143-160.
Koukouris K., Taxildaris S. (2008). Violence Incidents in Greek Basketball. Referees’ Perspective the Theoretical Models of Violence. Physical Culture and Sport Studies and Research, XLVI, 177-193.
Κουλούρη Χ. (1997). Αθλητισμός και όψεις της αστικής νεωτερικότητας. Γυμναστικά και αθλητικά σωματεία. Αθήνα: Ιστορικό αρχείο ελληνικής νεολαίας.
Lappas K., (2005). Changes in socio-economic and demographic composition of Greek football spectators. European Journal for Sport and Society, 2 (2), 109-120.
Lord Justice Taylor (1989) The Hillsborough stadium disaster. Interim report.
Mastrogiannakis D. (2010). La régulation du hooliganisme en Grèce: Luttes et enjeux des politiques anti-hooligans. Thèse de Doctorat, Université de Lille 2, Λιλ, Γαλλία.
Μαστρογιαννάκης Δ. (2011). Η αστυνόμευση του “χουλιγκανισμού στην Ελλάδα: επιχειρησιακές πρακτικές και γραφειοκρατικές διαδικασίες. Στο: Γεωργούλας Σ., Χατζηευσταθίου Δ. (επιμ.), Ο αθλητισμός στην κοινωνία και η κοινωνία του αθλητισμού. Αθήνα: Νεφερτής, σελ. 297-311.
Mastrogiannakis D., Dorville C. (Eds). (2012). Risk Management and Sport Events. Paris: Le Manuscrit.
Mastrogiannakis D., Dorville C, (2013). Risk, Security and Sport Events. Imaging and Managing the uncertain future in an era of global fear. Στο: Mastrogiannakis D., Dorville C. (Eds.). Risk Management and Sport Events. Paris: Le Manuscrit, pp.15-45.
Mastrogiannakis D., Dorville C. (2013). Security and Sport Mega Events. London: Routledge.
Mastrogiannakis D. (2016). Law and order in the Greek football grounds: the Greek counter-hooligan legal framework. In: Tsoukala A, Pearson G, Coenen P. (Eds.), Legal responses to football hooliganism in Europe. A comparative Human Rights analysis of legislation, policy and strategies designed to regulate football grounds. Palgrave Macmillan, pp.93-106.
Παπαγεωργίου Δ. (1998). Μια άλλη Κυριακή. “Τρέλα” και “αρρώστια” στα ελληνικά γήπεδα. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής.
Παπαθανασόπουλος Ε. (1996). Νομικές και εγκληματολογικές διαστάσεις του προβλήματος της γηπεδικής βίας. Στο: Αστρινάκης Α., Στυλιανούδη Λ..(επιμ.). Χέβυ Μέταλ, Ροκαμπίλι, Φανατικοί Οπαδοί. Νεανικοί Πολιτισμοί και Υποπολιτισμοί στη Δυτική Αττική. Ελληνικά Γράμματα: Αθήνα, σελ.441-467.
Πανούσης Γ. (2010). Βία στα Ελληνικά γήπεδα. Ενα εκρηκτικό κοκτέιλ από ατάκτως αναμεμιγμένα υλικά. Στο: Θρησκευόμενοι Κόκκινοι Επιστήμονες (επιμ.). Οπαδική βία και άλλες πτυχές της βίας στον αθλητισμό. Αθήνα: Νόβολι. σελ.79-87.
Πιπερόπουλος Γ. (1994). Ενας Ψυχολόγος στο γήπεδο. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα.
Ριζάκος Σ. (1996). Η αθλητική κουλτούρα και οι ομαδοποιήσεις των μελών της στη Δυτική Αττική. Στο: Αστρινάκης Α., Στυλιανούδη Λ. (επιμ.). Χέβυ Μέταλ, Ροκαμπίλι, Φανατικοί Οπαδοί. Νεανικοί Πολιτισμοί και Υποπολιτισμοί στη Δυτική Αττική. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα: σελ.403-439.
Rosner Kornhauser R. (1984). Social sources of delinquency. Chicago: University of Chicago Press.
Roversi A., Balestri C., (2000). Italian Ultras today: change or decline?. European Journal on Criminal Policy and Research, 8, 183-199.
Smelser N. (1963). Theory of collective behavior. New York: Free Press of Glencoe.
Σταμίρης Γ. (1990). Κοινωνιολογία του αθλητισμού. Αθήνα: Ζήτα.
Stott C., Pearson G. (2007). Football Hooliganism. Policing and the war on the “English disease”. London: Pennant.
Τζούκας Ε. (2013). Λόγος περί πολιτικής στον "λόγο" των οργανωμένων οπαδών ποδοσφαίρου. Η περίπτωση του Παναθηναϊκού. Στο: Ζαϊμάκης Γ., Κοταρίδης Ν. (επιμ.). Ποδόσφαιρο και κοινότητες οπαδών. Αντιπαλότητες και πολιτικές της ταυτότητας. Αθήνα: Πλέθρον, σελ. 247-263.
Τσουκαλά Α. (1999). Η αστυνόμευση των αθλητικών εκδηλώσεων. Αθήνα: Σάκκουλας.
Tsoukala A. (2002). Le hooliganisme et la protection de la sécurité intérieure en Europe. Quels enjeux? Revue Internationale de Criminologie et de Police Technique et Scientifique, 3, 307-321.
Τσουκαλά Α. (2013). Περί “επικινδυνότητας” της οπαδικής βίας. Πολιτικά παιχνίδια εξουσίας σε Ιταλία και Ελλάδα. Στο: Ζαϊμάκης, Κοταρίδης Ν. (επιμ.). Ποδόσφαιρο και κοινότητες οπαδών. Αντιπαλότητες και πολιτικές της ταυτότητας. Αθήνα: Πλέθρον, σελ. 202-220
Τσουραμάνης Χ. (1988). Η συμπεριφορά των Hooligans. Διερεύνηση των παραγόντων που την καθορίζουν βασισμένη σε στοιχεία εμπειρικής έρευνας. Αθήνα-Κομοτηνή: Σάκκουλας.
Χατζηβασιλειάδης Γ. (2005). Αίτια και παράγοντες που συμβάλλουν στην εκδήλωση επιθετικής συμπεριφοράς φιλάθλων σε εθνικά επαγγελματικά και ερασιτεχνικά πρωταθλήματα της Ελλάδας. Διδακτορική Διατριβή, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Θεσσαλονίκη, Ελλάδα.
Λήψεις
Δημοσιευμένα
Πώς να δημιουργήσετε Αναφορές
Τεύχος
Ενότητα
Άδεια
Οι Συγγραφείς που δημοσιεύουν εργασίες τους σε αυτό το περιοδικό συμφωνούν στους παρακάτω όρους:
α. Οι Συγγραφείς διατηρούν τα Πνευματικά Δικαιώματα και χορηγούν στο περιοδικό το δικαίωμα της πρώτης δημοσίευσης ενώ ταυτόχρονα τα πνευματικά δικαιώματα της εργασίας προστατεύονται σύμφωνα με την Creative Commons Attribution License που επιτρέπει σε τρίτους - αποδέκτες της άδειας να χρησιμοποιούν την εργασία όπως θέλουν με την προϋπόθεση της διατήρησης των διατυπώσεων που προβλέπονται στην άδεια σχετικά με την αναφορά στον αρχικό δημιουργό και την αρχική δημοσίευση σε αυτό το περιοδικό.
β. Οι Συγγραφείς μπορούν να συνάπτουν ξεχωριστές, και πρόσθετες συμβάσεις και συμφωνίες για την μη αποκλειστική διανομή της εργασίας όπως δημοσιεύτηκε στο περιοδικό αυτό (π.χ. κατάθεση σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή δημοσίευση σε ένα βιβλίο), με την προϋπόθεση της αναγνώρισης και την αναφοράς της πρώτης δημοσίευσης σε αυτό το περιοδικό.
γ. Το περιοδικό επιτρέπει και ενθαρρύνει τους Συγγραφείς να καταθέτουν τις εργασίες τους μέσω διαδικτύου (π.χ. σε ένα ακαδημαϊκό καταθετήριο ή στους προσωπικές τους ιστοσελίδες) πριν και μετά από τις διαδικασίες της δημοσίευσης, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε παραγωγική ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων καθώς επίσης και σε γρηγορότερη και μεγαλύτερη χρήση και ευρετηρίαση της δημοσιευμένης εργασίας
