Κοινωνικές αντιλήψεις και δημόσιος λόγος για τη λήψη μέτρων αντιμετώπισης της βίας στα γήπεδα (2022)

Μανώλης Χουμεριανός

Συγγραφείς

Μανώλης Χουμεριανός Πάντειο Πανεπιστήμιο

Λέξεις-κλειδιά:

οπαδική βία, αντιλήψεις, αναπαραστάσεις, δημόσιος λόγος, κυρώσεις, πρόληψη, οπαδικές κοινότητες, ταυτότητα

Περίληψη

Η εργασία πραγματεύεται τις ισχύουσες κοινωνικές αντιλήψεις και αναπαραστάσεις που αφορούν την εκδήλωση επεισοδίων στο χώρο του ποδοσφαίρου, καθώς και τη λήψη μέτρων για την αντιμετώπισή τους. Τα επιχειρήματα που διατυπώνονται στο πλαίσιο της μελέτης υποστηρίζονται τόσο από δευτερογενείς πηγές όσο και από πορίσματα έρευνας πρωτογενούς υλικού που αφορούν: α) τις απόψεις που προβάλει τμήμα του δημοσιογραφικού λόγου υπέρ της αυστηροποίησης κατασταλτικών μέτρων, β) τις πολιτικές τοποθετήσεις που κατατέθηκαν στη Βουλή, με αφορμή την ψήφιση του τελευταίου σχετικού νόμου (2022). Σύμφωνα με την κεντρική υπόθεση εργασίας οι συμμετέχοντες στο σχετικό δημόσιο διάλογο εστιάζουν συνήθως στην ανάδειξη και προβολή των επεισοδίων ως «έκτακτων», «παροδικών» περιστατικών τα οποία δε συγκαταλέγονται στη «φυσιολογική» ζωή. Η υλοποίηση αυστηρών κυρώσεων θεωρείται ικανή να επιτύχει την εξάλειψη της «οπαδικής βίας» και να οδηγήσει στην επικράτηση ενός «υγιούς» ποδοσφαίρου. Η κατίσχυση αυτής της αντίληψης απέτρεψε την εγγραφή του δημόσιου διαλόγου σε έναν ευρύτερο προβληματισμό για τη βία ως διάχυτου φαινόμενου στην κοινωνία μας (σε εργασιακούς χώρους, έμφυλη βία, ρατσιστική βία, κλπ.), με αποτέλεσμα η θέαση της «οπαδικής βίας» να είναι μονομερής και νοηματικά μετέωρη.

Αναφορές

Armstrong, G. (1998). Football Hooligans: Knowing the Score. Oxford/New York: Berg.

Βατζλάβικ, Π. (1986). Η γλώσσα της αλλαγής. Στοιχεία θεραπευτικής Επικοινωνίας. Αθήνα: Κέδρος.

Γεωργούλας, Σ. (2013). Πέρα από την «εγκληματογένεση». Προς μια κριτική κοινωνιολογική θεωρία για την παρέκκλιση και τον κοινωνικό έλεγχο του σύγχρονου ποδοσφαίρου. Στο, Γ. Ζαϊμάκης και Ν. Κοταρίδης (επιμ.), Ποδόσφαιρο και κοινότητες οπαδών. Αντιπαλότητες και πολιτικές της ταυτότητας (σελ. 221-234). Αθήνα: Πλέθρον.

Ελίας, Ν. και Ντάνινγκ, Ε. (επιμ. 1998). Αθλητισμός και ελεύθερος χρόνος στην εξέλιξη του πολιτισμού. Αθήνα: Δρομέας.

Ζαϊμάκης, Γ. (2018). Νεολαία συλλογική μνήμη και οπαδισμός στην Ελλάδα την περίοδο της Μεταπολίτευσης. Στο, Κ. Κατσάπης (επιμ.), Οι Απείθαρχοι: Κείμενα για την Ιστορία της Νεανικής Αναίδειας τη μεταπολεμική περίοδο (σελ. 39-72). Αθήνα: Οκτώ.

Ζαϊμάκης, Γ. (2022). Οπαδική βία: ο ρόλος της πολιτείας και των παραγόντων. GRTIMES 01/02/2022. Ανακτήθηκε 27/12/2022, από https://www.grtimes.gr/ellada/opadiki-via-o-rolos-tis-politeias-kai-ton?fbclid=IwAR3xi7FSXCU8tyve4ra4RC9_NYJG0ypW2riYrKVxAgF0c3FkiWBuJX320YE

Choumerianos, M. & Kiprianos, P. (2020). Constructing identities in football. Berlin: L. Academic Publishing.

Giulianotti, R. (2002), Supporters, Followers, Fans and Flaneurs. Journal of Sport & Social Issues, 26(1), 25-46.

Giulianotti, R., Bonney, N. & M. Herworth (1994), Football, violence and social identity. London: Routledge.

Καλτσώνης, Δ. (2008). Βία στα γήπεδα, οργανωμένο έγκλημα και τρομοκρατία. Στο Πράξη και Λόγος του Ποινικού Δικαίου, 785-792.

Kamberidou, I., Bonias, A., & Patsantaras, N. (2019). Sport as a means of inclusion and integration for "those of us with disabilities". European Journal of Physical Education and Sport Science, 5(12), 99-128. Ανακτήθηκε 17 Δεκεμβρίου 2022, από https://www.researchgate.net/publication/336252907_SPORT_AS_A_MEANS_OF_INCLUSION_AND_INTEGRATION_FOR_THOSE_OF_US_WITH_DISABILITIES.

Καπισίνσκι, Ρ. (2002). Ο πόλεμος του ποδοσφαίρου. Αθήνα: Μεταίχμιο.

Καρπετόπουλος, Α. (2022). Πώς να κρυφτείς από τα «παιδιά»; The Karpet Show 23/02/2022. Ανακτήθηκε, 23 Οκτωβρίου 2022, από https://www.karpetshow.gr/blog/pos-na-kryfteis-ap-ta-paidia-2.

Κοντονής, Γ. (2022). Σωστά τα μέτρα κατά της βίας αρκεί να εφαρμοστούν… paraskinio.gr 28/02/2022. Ανακτήθηκε 12 Δεκεμβρίου 2022, από https://www.paraskhnio.gr/2022/02/28/sosta-ta-metra-kata-tis-vias-arkei-na-efarmostoun/.

Κοταρίδης, Ν. (επιμ.) (2005). Φίλαθλοι και βίαια επεισόδια στις ποδοσφαιρικές συναντήσεις (1974-2003). Αθήνα: Πάντειο Πανεπιστήμιο – ΟΠΑΠ.

Κοταρίδης, Ν, και Σιδέρης, Ν. (2013). Το παιχνίδι και ο φανατισμός της κερκίδας. Στο, Γ. Ζαϊμάκης και Ν. Κοταρίδης (επιμ.), Ποδόσφαιρο και κοινότητες οπαδών. Αντιπαλότητες και πολιτικές της ταυτότητας (σελ. 143-160). Αθήνα: Πλέθρον.

Κουκουλάς, Κ. (2022). Βία στα γήπεδα: τέσσερα αθλητικά νομοσχέδια από το 2006 μέχρι σήμερα. Η Καθημερινή, 08/02/2022. Ανακτήθηκε 29/Οκτωβρίου/2022, από https://www.kathimerini.gr/athletics/561707764/via-sta-gipeda-tessera-athlitika-nomoschedia-apo-to-2006-eos-simera/.

Κυπριανός, Π. και Χουμεριανός, Μ. (2009). Ανατομία των ποδοσφαιρικών παθών. Αθήνα: Διόνικος.

Κωνσταντινάκος, Π. (2022), Κοινωνιογράφημα μορφών βίας. efsyn.gr 04/11/2022. Ανακτήθηκε, 05/11/2022, από https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/365796_koinoniografima-morfon-bias (Ανακτήθηκε, 5/11/2022, 10.47).

Κωνσταντινάκος, Π. (2022), Οπαδική βία-Νέα μέτρα: «Το πρόβλημα δεν λύνεται με την καταστολή» GRTIMES 22/02/2022. Ανακτήθηκε, 27/12/2022, από https://www.grtimes.gr/ellada/opadiki-via-nea-metra-to-provlima-de-lynetai.

Λιβάνιος, Σ. (2022). Ούτε θέλουν, ούτε μπορούν. Documento, 02/03/2022. Ανακτήθηκε, 23 Οκτωβρίου 2022, από https://www.documentonews.gr/article/oyte-theloyn-oyte-mporoyn/.

Kossakowski, R. (2015). Where are the hooligans? Dimensions of football fandom in Poland. International Review for the Sociology of Sport 52 (6), 693-711.

Макаров, И.Ю. (2012). Спартак VS ЦСКА. Великое противостояние, Москва: Эксмо.

Mastrogiannakis, D. (2016). “Punishing and Monitoring the Greek Football Fans: Civil Liberties at Stake?” . In, Anastassia Tsoukala, Peter T.M. Coenen, Geoff Pearson, Legal Responses to Football “Hooliganism” in Europe, ASSER PRESS by Springer-Verlag Berlin Heidelberg.

Ντάνινγκ, Ε. (1998). Κοινωνικός δεσμός και βία στον αθλητισμό. Ελίας, Ν. και Ντάνινγκ Ε. (επιμ.) (1998), Αθλητισμός και ελεύθερος χρόνος στην εξέλιξη του πολιτισμού. Αθήνα: Δρομέας.

Ντάνινγκ, Ε., Μέρφυ, Π., Γουίλιαμς, Τζ. (1998). Η βία των θεατών στους ποδοσφαιρικούς αγώνες: μια κοινωνιολογική ερμηνεία. Στο Ν. Ελίας και Ε. Ντάνινγκ (επιμ.) Αθλητισμός και ελεύθερος χρόνος στην εξέλιξη του αθλητισμού (σελ. 313-337). Αθήνα: Δρομέας.

Παπαγεωργίου, Δ. (1998). Μια «άλλη» Κυριακή. Θεσσαλονίκη: Παρατηρητής.

Τσουκαλά Α. (2013). Περί «επικινδυνότητας» της οπαδικής βίας. Πολιτικά παιχνίδια εξουσίας σε Ιταλία και Ελλάδα. Στο, Γ. Ζαϊμάκης και Ν. Κοταρίδης (επιμ.), Ποδόσφαιρο και κοινότητες οπαδών. Αντιπαλότητες και πολιτικές της ταυτότητας (σελ. 202-220). Αθήνα: Πλέθρον.

Πατσαντάρας, Ν. (2022). Η βία στον σύγχρονο αθλητισμό. alfavita.gr (συνέντευξη 23/03/2022). Ανακτήθηκε 16 Δεκεμβρίου 2022, από https://www.alfavita.gr/koinonia/374155_i-bia-ston-syghrono-athlitismo.

Τσούμας, Θ. (2023). Η Ποδοσφαιρική Οπαδική Βία στον Ημερήσιο Τύπο (1920-2020). Στο, Άθληση και Κοινωνία, ειδικό τεύχος στο πλαίσιο του 30ου Διεθνούς Συνεδρίου Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του ΤΕΦΑΑ/ΔΠΘ, Μάϊος 2022 (υπό δημοσίευση).

Τσούμας, Θ. και Χουμεριανός, Μ. (2017). Επαγγελματισμός και συνδικαλισμός στο ποδόσφαιρο (1975-1982). Πάτρα: Opportuna.

Τσουραμάνης, Χ. (1988). Η συμπεριφορά των hooligans. Αθήνα: Σάκκουλας.

Williams, J. (2013). «Είμαστε παράξενοι-και το ξέρουμε». Αθλητικός οπαδισμός τον 21ο αιώνα. Στο, Ποδόσφαιρο και κοινότητες οπαδών. Αντιπαλότητες και πολιτικές της ταυτότητας (Γ. Ζαϊμάκης και Ν. Κοταρίδης επιμ.). Αθήνα: Πλέθρον, σσ. 65-68).

Έντυπες εφημερίδες

Ο ποδοσφαιριστής, φ. 1, Δεκέμβριος 1979.

Σύνδεσμοι

https://gga.gov.gr/anexarthtes-arxes/epitroph-epaggelmatikou-athlitismou

https://www.protagon.gr/epikairotita/to-politiko-provlima-twn-syndesmwn-opadwn-kai-to-asxeto-taksidi-gerapetriti-stin-uefa-44342437592

https://www.kathimerini.gr/athletics/561707764/via-sta-gipeda-tessera-athlitika-nomoschedia-apo-to-2006-eos-simera/

https://www.in.gr/2022/02/09/greece/dolofonia-alki-aytoi-einai-oi-xouligkan-pou-emplekontai-stin-en-psyxro-ektelesi-tou-19xronou/

https://www.documentonews.gr/article/oyte-theloyn-oyte-mporoyn/

https://www.enikos.gr/politics/vouli-stin-olomeleia-oi-diataxeis-gia-tin-opadiki-via-oi-theseis-ton-kommaton/1767946/

https://vouliwatch.gr/news/article/opadiki-via-apasholise-tin-voyli,

https://www.902.gr/eidisi/voyli/288088/m-syntyhakis-oso-den-katargeitai-o-emporeymatopoiimenos-athlitismos-i-opadiki 2/3/2022

https://www.in.gr/2022/02/11/politics/opadiki-via-epikairi-eperotisi-tou-syriza-sti-vouli/